Almanya’da uzun yıllar ayakkabı ve aksesuar dünyasının kalbi olarak kabul edilen ancak daha sonra sona eren GDS (Global Destination for Shoes & Accessories) fuarının tarihçesi, sadece bir fuarın değil, aynı zamanda perakende dünyasının nasıl değiştiğinin de hikayesidir.
Kullanıcılar arasında genellikle “iptal edildi” olarak bilinse de aslında bu fuar, değişen pazar koşulları nedeniyle stratejik olarak sona erdiyse de aslında değişen bir formatta devam etmektedir.
Gelin şimdi GDS’in başından sonuna kadar süregelen serüvene birlikte göz atalım.:
Kuruluş ve Yükseliş Dönemi (1950’ler – 1980’ler)
GDS’in kökleri, II. Dünya Savaşı sonrası Almanya’nın ekonomik toparlanma dönemine, 1950’lerin ortalarına dayanır. Bu öyle bir toparlanma dönemidir ki savaştan arta kalan enkazdan adeta küllerinden doğuşudur Almanya’nın.
- Başlangıç (Tahminen 1954-1955): Her zaman fikir olarak doğan bir çok proje sonra devasa boyutlara oluşma olasılığındadır. Fuar, Düsseldorf’un moda başkenti olma vizyonunun bir parçası olarak ortaya çıktı. İlk yıllarında daha yerel bir Alman ticaret fuarı iken, kısa sürede Avrupa’nın en önemli ayakkabı sipariş merkezine dönüştü.
- “Büyük Ayakkabı Fuarı” Kimliği: Üretim teknikleri ve moda-tasarım endüstrisindeki baş döndüren gelişme sonucu fuar önlenemz bir yükşelişe geçti. Böylece 1970’ler ve 80’lerde GDS, tartışmasız dünyanın 1 numaralı ayakkabı fuarı oldu. Sektördeki herkes (büyük markalar, tasarımcılar ve perakendeciler) sezonun trendlerini belirlemek ve sipariş vermek için yılda iki kez (Mart ve Eylül aylarında) Düsseldorf’a akın ederdi. Bu dönemde fuar, devasa “Messe Düsseldorf” fuar alanında düzenleniyor binlerce katılımcı ve on binlerce ziyaretçi ağırlıyordu. Bu katılımlarda Çin’in katkısı yadsınamaz bir gerçektir.
Altın Çağ ve Küresel Hakimiyet (1990’lar – 2000’lerin Başı)
Bu dönemde GDS, “Global Destination for Shoes & Accessories” (Ayakkabı ve Aksesuarlar için Küresel Varış Noktası) isminin hakkını tam olarak veriyordu.
- Trend Belirleyici: Adidas, Puma gibi devlerden lüks İtalyan markalarına kadar herkes en yeni koleksiyonlarını ilk kez burada sergiliyordu.
- Devasa Katılım: Fuar o kadar büyüktü ki, Düsseldorf otellerinde yer bulmak imkansız hale gelir, şehir ekonomisine milyonlarca Euro katkı sağlardı.
Sonuçta fuar olarak ticari ve uluslararası bir faaliyet olmasına rağmen yerel olarak şehir ve ülke ekonomisine katkısı devasa boyutlardaydı.
Düşüşün Başlaması: Değişen Rüzgarlar (2010 sonrası)
Moda-tasarım dünyasında artık yetişilemez derecede bir hızlılık söz konusuydu ve hal böyleyken, 2010’lu yıllara gelindiğinde moda dünyasında dengeler daha da değişmeye başladı ve GDS’in “dev fuar” formatı hantallaştı.
- Hızlı Moda (Fast Fashion): Bazı orta-ucuz ürünler sunan ve giyimin yanında ayakkabı işinde de uzmanlaşan markaların öncülüğünde moda döngüleri çok hızlandı. Yılda iki kez yapılan bir fuar, artık siparişler için çok geç veya çok erken kalmaya başladı. Özellike ayakkabı da iki ara bahar sezonunda bile modeller hızla değişiyordu.
- Dijitalleşme: Markalar ve alıcılar internet üzerinden daha kolay iletişim kurmaya başladı, fiziksel fuarlara olan bağımlılık azaldı.
- Rekabet: İtalya’daki MICAM (Milano) fuarı, özellikle lüks ve tasarım odaklı markaları kendine çekerek GDS’in tahtını salladı. Alman fuarı daha çok “konfor” ve “standart” ayakkabı fuarı olarak algılanmaya başlandı.
Kurtarma Çabaları ve Konsept Değişikliği (2014)
Fuar yönetimi tehlikeyi fark etti ve 2014 yılında radikal bir değişikliğe gitti.
- Tarih Değişikliği: Fuar tarihleri, sezon siparişlerine daha iyi uyması için öne çekildi (örneğin Mart yerine Şubat, Eylül yerine Temmuz/Ağustos).
- Yeni Dünyalar: Fuar alanı “Highstreet”, “Pop Up” ve “Studio” gibi farklı yaşam tarzı bölümlerine ayrıldı. Ancak bu çabalar, ziyaretçi sayısındaki düşüşü durdurmaya yetmedi. Büyük markalar fuardan çekilmeye başladı.
Sonun Başlangıcı ve İptal Kararı (2016-2017)
Artık devasa fuar alanlarını doldurmak imkansız hale gelmişti. Sektör, devasa ve yorucu fuarlar yerine daha butik, odaklanmış ve samimi etkinlikler istiyordu. Buna en güzel örnek GARDA fuarıydı. Daha küçük ama öncelikli tercihler nedeniyle popüklerliğinden kaybetmedi aksine daha da ilgi çekmeye başladı.
Kaçınılmaz son, ama neden?
- Resmi İptal: Organizatörler, GDS markasının artık sürdürülemez olduğunu kabul etti. Şubat 2017, GDS ismiyle düzenlenen son fuar oldu.
- Peki ama neden?
- Klasik “sezonluk sipariş” sisteminin çökmesi.
- Markaların devasa stant maliyetlerini ödemek istememesi.
- Ziyaretçi sayısının dramatik şekilde düşmesi.
Her biten fırsat peşisıra yeni bir fırsatı yaratır. GDS sonrası hafif bir şaşkınlıktan sonra Kovid salgını da bazı alışlanlıkların değişmesine neden olsa da sonunda yeni bir fuar olarak yoluna devam etti: Gallery SHOES. (sonrasında Shoes Düsseldorf)
Gallery SHOES (2017 ve Sonrası)
GDS “öldü” ama Düsseldorf’un ayakkabı fuarı geleneği bitmedi. GDS iptal edildikten hemen sonra, Ağustos 2017’de yerine “Gallery SHOES” (şimdiki adıyla Shoes Düsseldorf) getirildi.
- Aslında eski ihtişamından ve katılımcı profilinden uzak olsada dönemin getirdiği yenikliklele fuarda başkalaşma kaçınılmazdı. Devasa ve soğuk fuar salonları yerine, Areal Böhler denilen eski, endüstriyel ve şık bir fabrika alanına taşındı. Daha küçük, daha butik ve daha seçkin bir formata geçildi.
Kısaca, GDS, bir dönemin efsanesiydi ancak dijitalleşen ve hızlanan moda dünyasına ayak uyduramayarak hantal kaldı. “İptal edilmesi”, aslında ölmekte olan bir devin yaşam fişinin çekilip, yerine daha genç ve dinamik bir formatın (Gallery Shoes) doğmasını sağladı. Ancak GDS dünya ekonomik gelişiminde hatıralarda bugünün temelini atan sağlam ve yeniliklerle dolu bir geçmiş olarak yaşamaya devam etmektedir. Şimdiden insanlar fuardan bahsederken “bir zamanlar GDS fuarı….” diye konuşmatadırlar.
