Pandemiyle uzak pazarlardan çekilen ülkelerin yeni tedarik ve üretim merkezi Türkiye oluyor. Bu trendi yakalayan ayakkabı sektörünün ihracatı hızla artıyor. Dünyaca ünlü markalar da üretimlerini Türkiye’ye yöneltiyor.
Uzak ülkelerden ürün tedariki konusunda pandemiyle birlikte değişen Avrupa algısı, ülkeleri daha yakın pazarlarda merkezler aramaya yönlendirdi. Bu açıdan Türkiye başta Avrupa pazarı olmak üzere pek çok coğrafyaya yakın bulunması, üretim ve tedarik merkezi olarak konumlandırılmasını destekliyor. Tedarik ve üretim konusunda birçok sektörün rotayı Türkiye’ye kırdığı görülürken, iyi haberlerden biri de ayakkabı sektöründen geldi. Ağustos ayında 90 milyon dolarlık ihracatla kendi alanında tüm zamanların ağustos ayı rekorunu kıran ayakkabı sektörü, ocak-ağustos döneminde ise deri grubunda en fazla ihracat gerçekleştiren alt sektör oldu. Bu dönemde ayakkabıda yüzde 24’lük artışla 674 milyon dolarlık ihracata ulaşıldı.
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Yönetim Kurulu Başkanı Berke İçten, “Çin, Hindistan, Endonezya, Vietnam gibi dünya ayakkabı üretiminin yüzde 70’inden fazlasını yapan ülkeler ardından Türkiye altıncı büyük üretici konumunda bulunuyor. Normal şartlarda Avrupa ülkeleri, bu üreticilerden aylar önce sipariş verirdi. Ancak pandemi süreci bunun doğru işleyen bir süreç olmadığını gösterdi. Ayrıca çok yüksek seviyelere çıkan lojistik/taşıma maliyetleri de Avrupalı firmaları Türkiye’den tedarike ve üretime yönlendirdi. Türkiye, 4 saat uçuş mesafesiyle 65 milyar dolarlık bir ayakkabı pazarına ulaşabiliyor” diye konuştu.
Pazar çeşitlendi
‘Pandemiyle birlikte tedarik zincirindeki kırılmalar alternatif tedarikçi arayışlarına da hız kazandırdı’ diyen İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak, bu açıdan ayakkabı sektöründeki talep artışına vurgu yaptı. Şenocak, “Ayakkabıda ilk 5 büyük ihracat pazarımız ise Rusya, Irak, Almanya, İspanya ve Romanya olarak sıralanıyor” dedi. Pazar çeşitliliği sağlandığını anlatan Şenocak, Amerika’dan Avustralya’ya, Kuzey Afrika’dan Güney Kore’ye kadar ayakkabı ihracatı gerçekleştirildiğini söyledi.
Üretime geldiler
Yıllık 550 milyon çift üretim kapasitesi ile dünyanın 6. büyük üreticisi Türkiye, sadece üretimle değil, modayı belirleyen bir ülke olarak da öne çıkıyor. Dünyada ayakkabıda trendleri belirleyen ilk ülke İtalya iken, ikinci sırada ise tasarım gücüyle Türkiye yer alıyor. Altyapısı, tasarım kuvveti ve rekabetçi fiyatlarıyla Türkiye’nin bu alanda öne çıkması sürpriz değil. Ancak arkasında özel sektör ve devlet işbirliği de var. Bu süreci Berke İçten, şöyle anlattı:
“2014 yılında, hatırlarsınız, Uzakdoğu’dan gelen kalitesiz ayakkabılar vardı, sağlığı tehdit ediyordu; bizleri de çok zor durumda bıraktı. Bu ayakkabılar piyasada dolaşırken işlerimiz darbe yedi, çalışanlarımız bile başka iş aramaya başlamıştı. Sektör olarak devlete, ‘bizi koruyun bunu ülkemiz lehine çevirelim’ dedik. İthal ayakkabıya ek vergi getirildi. Sektörde bir ölçek ekonomisi oluşturuldu, maliyetler düştü. Yeni fabrikalar kuruldu, kuruluyor. Pek çok yabancı marka Türkiye’de üretim yapıyor. New Balance, Lacoste gibi, ve bir çoğu da anlaşma aşamasında. Halen ithal ayakkabıda yüzde 30 vergi var.”
